Linux işletim sistemi nedir? Faydaları nelerdir?
Arkadaşlar merhaba Linux işletim sistemini ele alıcak olursak bildiğimiz windows gibi bir işletim sistemidir. 1991 yılında Helsinki Üniversitesinden Linus Torvalds adında bir kişi yeni bir işletim sistemi yazmak istemiş böyle bir girişimde bulunmuş ve belkide farkında olmadan başarılı olmuş, çünkü artık bilgisayar alırken dahi windows mu linux mu diye soru yöneltiliyo çok değil bence bir kaç sene içinde windowsu bitireceğine eminim. Hadi Linux tan bahsedelim;
Temel prensip
Linux bir Unix klonudur. Bu yüzden “Tekil Hiyerarşik Klasör Yapısı”nı benimsemiştir. Sistemdeki her şey bir dosyadır, Buna sistemdeki aygıtlar, donanım kaynakları hatta hafızada çalışan programlar da dahildir.
Bu dosya ( Kök dizin ) dir
Sistemde sadece bir tane Kök dizin vardır diğer tüm dosya ve dizinler “/” işaretiyle gösterilen kök dizinden başlayarak ağaç yapısında dallanır. Bir dizin ya da dosyanın, sistemdeki konumu, o dosya/dizinin “yol”’uyla belirtilir. Yol, kök dizininden itibaren, o dosya/dizine ulaşmak için geçilmesi gereken dizinlerin “/” işaretiyle birleştirilerek ardışık bir şekilde yazılmasıyla elde edilen ifadedir. Örneğin “/home/ Belgeler” yolu, kök dizinindeki, home isimli dizin içindeki Belgeler dizininin konumunu belirtir. Bu ifadede en baştaki “/” kök dizinini belirtmektedir.
Bu dosya ( Kök dizin ) dir
Sistemde sadece bir tane Kök dizin vardır diğer tüm dosya ve dizinler “/” işaretiyle gösterilen kök dizinden başlayarak ağaç yapısında dallanır. Bir dizin ya da dosyanın, sistemdeki konumu, o dosya/dizinin “yol”’uyla belirtilir. Yol, kök dizininden itibaren, o dosya/dizine ulaşmak için geçilmesi gereken dizinlerin “/” işaretiyle birleştirilerek ardışık bir şekilde yazılmasıyla elde edilen ifadedir. Örneğin “/home/ Belgeler” yolu, kök dizinindeki, home isimli dizin içindeki Belgeler dizininin konumunu belirtir. Bu ifadede en baştaki “/” kök dizinini belirtmektedir.
Tekil hiyerarşik klasör yapısının amacı nedir?
Tüm bu tek kök dosya sistemi ve bağlama özelliklerinin amacı çok kullanıcılı ve dağıtık bir sistemi güvenli ve kolay bir şekilde kurup yönetebilmektir. Örneğin birden çok bilgisayarın olduğu bir ağda bilgisayarlardan birisindeki bir ağ dizinine /home dizini bağlanır, bir diğerine /var dizini içerisindeki e-posta sunucusunun dosyalarının olduğu dizin, bir diğerine de Web sunucusunun dosyalarının olduğu dizin bağlanabilir. Bu sayede fiziksel olarak pek çok bilgisayara dağılmış olan bir sunucu tek bir kök dosya sisteminden sanki tek bir bilgisayarmış gibi yönetilerek kullanılabilir.
Her ne kadar bu durum tek kullanıcı ve tek bilgisayardan olaşan Masaüstü kullanımı için gereksiz gibi görünse de Linux ile bir sunucunun sağladığı güvenlik özellikleri masaüstünde de kullanılabilir olmuştur.
Her ne kadar bu durum tek kullanıcı ve tek bilgisayardan olaşan Masaüstü kullanımı için gereksiz gibi görünse de Linux ile bir sunucunun sağladığı güvenlik özellikleri masaüstünde de kullanılabilir olmuştur.
Hangi dizin ne işe yarar?
/bin Olması zorunlu temel komut dosyalarını içerir (cp, mv, ls gibi..). Sistemde bir sorun meydana geldiğinde /bin klasörü altındaki komutlar kullanarak sistem onarılabilmektedir.
/boot Açılış işlemi sırasında kullanılan dosyaları (çekirdek görüntüsü, sistem haritası, önyükleyici yapılandırması gibi..) içerir.
/dev Bilgisayarınızdaki, donanımlarla (sabit diskler, fare gibi..) iletişim kurulabilmesi için gereken özel aygıt dosyalarını içerir.
/etc Sistem ayarlarını barındırır, bulunduğu bilgisayara özel birçok yapılandırma bilgisini içerir. Durağandır ve çalıştırılmak için değildir. Bu dizinde çalıştırılabilir dosyalar bulunmamalıdır.
/home Bu dizin altında, kullanıcıların kişisel verilerini, yapılandırmalarını kaydettikleri çalışma alanları olan ev dizinleri bulunur. /home dizini altında her kullanıcı için ayrı ayrı tahsis edilmiş kullanıcı (ev) dizinleri mevcuttur.(/home/ftpadm , /home/ogrenci gibi).
/lib Çekirdek modülleri ve paylaşılan kod kütüphanelerini içerir. MS Windows’ta dll uzantısına sahip olan paylaşılan kütüphane dosyaları, Linux’ta so uzantısına sahiptir.
/media Linux’ta sistem açılışında otomatik olarak bağlanmayan sabit disk bölümleri ile kaldırılabilir aygıtlar (CD-Rom, USB bellek, vb.) bu dizin altında bir dizin açılarak bağlanmaktadır.
/mnt Linux’ta sistem açılışında otomatik olarak bağlanan sabit disk bölümleri bu dizin altında bir dizin açılarak bağlanmaktadır.
/opt Sistem için zorunlu olmayan 3. parti kullanıcı programları bulunur.
/proc Süreçler, sistem belleği, bağlı aygıtlar, donanım yapılandırmalarıyla ilgili bilgileri içeren özel bir “sanal” dosya sistemidir. Fiziksel dosyalar bulunmaz. Bir bilgi alma merkezi olarak görülebilir, birçok uygulama buradaki bilgilerden yararlanmaktadır.
/root Sistem yöneticisinin (yani “root” kullanıcısının) ev dizinidir.
/usr Tüm kullanıcılarca paylaşılan verileri (örneğin programlar, komutlar, kütüphaneler, dokümanlar gibi) içeren dizindir.
/var Değişken verileri içerir (örneğin rapor dosyaları, veritabanları, kuyrukta bekleyen yazdırılacak dokümanlar gibi)
/tmp Geçici dosyaları içerir. Yalnız geçici olduğu için bu dosyaları silmek tehlikeli olabilir. Ama yine de belirli zaman aralıklarında temizlenmelidir.
/boot Açılış işlemi sırasında kullanılan dosyaları (çekirdek görüntüsü, sistem haritası, önyükleyici yapılandırması gibi..) içerir.
/dev Bilgisayarınızdaki, donanımlarla (sabit diskler, fare gibi..) iletişim kurulabilmesi için gereken özel aygıt dosyalarını içerir.
/etc Sistem ayarlarını barındırır, bulunduğu bilgisayara özel birçok yapılandırma bilgisini içerir. Durağandır ve çalıştırılmak için değildir. Bu dizinde çalıştırılabilir dosyalar bulunmamalıdır.
/home Bu dizin altında, kullanıcıların kişisel verilerini, yapılandırmalarını kaydettikleri çalışma alanları olan ev dizinleri bulunur. /home dizini altında her kullanıcı için ayrı ayrı tahsis edilmiş kullanıcı (ev) dizinleri mevcuttur.(/home/ftpadm , /home/ogrenci gibi).
/lib Çekirdek modülleri ve paylaşılan kod kütüphanelerini içerir. MS Windows’ta dll uzantısına sahip olan paylaşılan kütüphane dosyaları, Linux’ta so uzantısına sahiptir.
/media Linux’ta sistem açılışında otomatik olarak bağlanmayan sabit disk bölümleri ile kaldırılabilir aygıtlar (CD-Rom, USB bellek, vb.) bu dizin altında bir dizin açılarak bağlanmaktadır.
/mnt Linux’ta sistem açılışında otomatik olarak bağlanan sabit disk bölümleri bu dizin altında bir dizin açılarak bağlanmaktadır.
/opt Sistem için zorunlu olmayan 3. parti kullanıcı programları bulunur.
/proc Süreçler, sistem belleği, bağlı aygıtlar, donanım yapılandırmalarıyla ilgili bilgileri içeren özel bir “sanal” dosya sistemidir. Fiziksel dosyalar bulunmaz. Bir bilgi alma merkezi olarak görülebilir, birçok uygulama buradaki bilgilerden yararlanmaktadır.
/root Sistem yöneticisinin (yani “root” kullanıcısının) ev dizinidir.
/usr Tüm kullanıcılarca paylaşılan verileri (örneğin programlar, komutlar, kütüphaneler, dokümanlar gibi) içeren dizindir.
/var Değişken verileri içerir (örneğin rapor dosyaları, veritabanları, kuyrukta bekleyen yazdırılacak dokümanlar gibi)
/tmp Geçici dosyaları içerir. Yalnız geçici olduğu için bu dosyaları silmek tehlikeli olabilir. Ama yine de belirli zaman aralıklarında temizlenmelidir.
Şunu özellikle belirtmek gerekir. Linux, Windows’tan farklı bir dizin hiyerarşisi izler dedik. Windows’tan farklı bir dizin hiyerarşisi izlerde ne oluyor farkı ne derseniz deyinde açıklayayım dedinizmi hah dediniz nihayet hadi açıklayayım. Windows’ta genellikle yüklenen programlar Program Files klasörü altında saklanırken Linux’ta durum size çok daha farklı gözükecektir. Linux’ta bir programın dosyaları aynı türdeki dosyaları saklayan gerekli klasörlere dağıtılır. Bu şekilde aradığınız bir yerelleştirme dosyasını yani programın Türkçe çalışması için yapılmış çeviri dosyasını, programın kullandığı kütüphane dosyasını yani Windows’taki (.dll) Linux’taki (.so) dosyası ve bunun gibi belirli bir amaç için kullanılan dosyaları yerleştirilmiş oldukları kendine özgü klasörün içinde bulabilirsiniz.
Bu farklı çalışma pirensibi linux daha az donanım ile daha hızlı daha güvenli çalışma imkanı vermekteir.
Diğer işletim sistemi Program Files klasörü altında her programı ayrı ayrı klasör ile saklar.Her proram ihtiyacı olan programlar ve eklentiler ile kurulur bu çalışma sistemi kasılmalara neden olur gereksiz donanım kullanımına neden olur.
Bu farklı çalışma pirensibi linux daha az donanım ile daha hızlı daha güvenli çalışma imkanı vermekteir.
Diğer işletim sistemi Program Files klasörü altında her programı ayrı ayrı klasör ile saklar.Her proram ihtiyacı olan programlar ve eklentiler ile kurulur bu çalışma sistemi kasılmalara neden olur gereksiz donanım kullanımına neden olur.
Kaynak:http://linuxisletimsistemleri.com/linux-nasil-calisir/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder